Thay mặt Bộ Chính trị, ngày 22/8/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã ký ban hành Nghị quyết của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo (Nghị quyết số 71-NQ/TW). 

Nghị quyết nêu, trong bối cảnh thế giới có những thay đổi sâu sắc, toàn diện, đặc biệt công nghệ số và trí tuệ nhân tạo đang tái định hình nền giáo dục trên phạm vi toàn cầu. Mỗi quốc gia phải xác định lại tầm nhìn và chiến lược mới cho hệ thống giáo dục trong tương lai. 

Đất nước ta đang đứng trước vận hội lịch sử để phát triển bứt phá, yêu cầu về xây dựng con người, nguồn nhân lực đặt ra rất quan trọng và cấp bách. Điều đó đòi hỏi phải đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, góp phần xây dựng thế hệ con người Việt Nam mới có lòng yêu nước và tự hào dân tộc, đủ bản lĩnh, trí tuệ, năng lực, trình độ, sức khỏe để đáp ứng yêu cầu xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn phát triển mới... 

Hệ thống giáo dục đứng vào nhóm 20 quốc gia hàng đầu thế giới vào năm 2045 

Bộ Chính trị đặt mục tiêu Việt Nam có hệ thống giáo dục quốc dân hiện đại, công bằng và chất lượng, đứng vào nhóm 20 quốc gia hàng đầu thế giới vào năm 2045. 

Đến năm năm 2030, cả nước hoàn thành phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ từ 3 đến 5 tuổi và giáo dục bắt buộc hết trung học cơ sở (THCS). Ít nhất 85% người trong độ tuổi hoàn thành cấp trung học phổ thông (THPT) và tương đương. 

Ở cấp bậc phổ thông, đạt kết quả bước đầu về nâng cao năng lực công nghệ, trí tuệ nhân tạo và năng lực tiếng Anh. 

Với bậc đại học, việc đào tạo nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu Việt Nam trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao. 

Theo đó, mạng lưới cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp được sắp xếp phù hợp và đầu tư nâng cấp, phấn đấu 100% trường đạt chuẩn quốc gia, 20% được đầu tư hiện đại tương đương các nước phát triển ở châu Á. 

Tỷ lệ người trong độ tuổi theo học các trình độ sau THPT đạt 50%. Tỷ lệ có trình độ cao đẳng, đại học trở lên đạt 24%. Ít nhất 35% người học các ngành khoa học cơ bản, kỹ thuật và công nghệ, trong đó có ít nhất 6.000 nghiên cứu sinh, 20.000 người học các chương trình tài năng. 

Một mục tiêu khác là nâng tầm các cơ sở giáo dục đại học trở thành trung tâm nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp của quốc gia và của các vùng; tuyển dụng ít nhất 2.000 giảng viên giỏi từ nước ngoài. 

Đến năm 2030, phấn đấu ít nhất 8 trường thuộc nhóm 200 đại học hàng đầu châu Á, ít nhất một trường thuộc nhóm 100 đại học hàng đầu thế giới trong một số lĩnh vực vào năm 2030.

8 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm 

Để đạt các mục tiêu, Bộ Chính trị đề ra 8 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm. Trong đó, bên cạnh tập trung hoàn thiện các quy định của pháp luật để tháo gỡ các điểm nghẽn, nút thắt về thể chế, cơ chế, thì cần có chính sách ưu đãi đặc thù, vượt trội cho đội ngũ nhà giáo. 

Nâng phụ cấp ưu đãi nghề đối với cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông lên tối thiểu 70% cho giáo viên, tối thiểu 30% cho nhân viên, 100% cho giáo viên ở khu vực đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. 

Ngành Giáo dục xây dựng chính sách phù hợp để huy động được người giỏi ngoài ngành tham gia giảng dạy, huấn luyện. Giáo dục đại học, cơ sở giáo dục dạy nghề phải bảo đảm quyền tự chủ đầy đủ, toàn diện mà không phụ thuộc vào mức độ tự chủ tài chính. 

Cơ chế, chính sách tài chính và đầu tư cho giáo dục, đào tạo phải đổi mới căn bản. Ngân sách chi cho giáo dục và đào tạo đạt tối thiểu 20% tổng chi ngân sách Nhà nước, trong đó chi đầu tư đạt ít nhất 5% và chi cho giáo dục đại học đạt ít nhất 3%. 

Bộ Chính trị cũng chỉ đạo mở rộng chính sách hỗ trợ tài chính, tín dụng ưu đãi cho người học, không để học sinh, sinh viên nào bỏ học vì điều kiện tài chính; không áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp đối với cơ sở giáo dục công lập, cơ sở giáo dục tư thục hoạt động không vì lợi nhuận. 

Ngoài ra, ưu tiên dành quỹ đất sạch, cho phép chuyển đổi linh hoạt mục đích sử dụng đất sang đất giáo dục; ưu tiên dành trụ sở cơ quan Nhà nước dôi dư sau sắp xếp cho các cơ sở giáo dục. 

Bộ Chính trị cũng yêu cầu, tăng cường giáo dục toàn diện đức, trí, thể, mỹ, hình thành hệ giá trị con người Việt Nam thời đại mới; chuyển đổi số toàn diện, phổ cập và ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo. Song song là tập trung xây dựng đội ngũ nhà giáo, cơ sở vật chất trường lớp đạt chuẩn, nâng cao chất lượng giáo dục mầm non và phổ thông. 

Theo yêu cầu của Bộ Chính trị, phải rà soát, đánh giá việc triển khai thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông; bảo đảm cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc. Phấn đấu tới năm 2030, sách giáo khoa cung cấp miễn phí cho tất cả học sinh. 

Chuyển mạnh sang phương pháp giáo dục hiện đại, tích cực, tăng cường tự học, trải nghiệm sáng tạo, hướng học sinh phát huy tư duy độc lập, năng lực giải quyết vấn đề; tiếp tục đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá, bảo đảm đánh giá trung thực kết quả học tập và giảng dạy; thực hiện đồng bộ các giải pháp để khắc phục tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan. 

Đồng thời, Bộ Chính trị yêu cầu, khẩn trương xây dựng khung chiến lược phát triển giáo dục đại học; triển khai sắp xếp, tái cấu trúc các trường đại học. Sáp nhập, giải thể các cơ sở giáo dục đại học không đạt chuẩn; xoá bỏ cấp trung gian, bảo đảm quản trị tinh gọn, thống nhất, hiệu quả; nghiên cứu sáp nhập các viện nghiên cứu với các cơ sở giáo dục đại học. 

Tới đây, sẽ tập trung đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, phòng thí nghiệm, xây dựng trung tâm đào tạo, nghiên cứu xuất sắc tại các cơ sở giáo dục đại học trọng điểm, cơ sở đào tạo giáo viên.

Bộ Chính trị cũng chỉ đạo có các cơ chế đặc thù, vượt trội để phát triển 3-5 đại học tinh hoa theo mô hình đại học nghiên cứu đẳng cấp quốc tế, đào tạo nhân tài quốc gia. Ưu tiên bố trí kinh phí nghiên cứu khoa học, nhất là nghiên cứu cơ bản gắn với đào tạo sau đại học tại các trường. Bên cạnh đó, có cơ chế hỗ trợ hiệu quả đối với giảng viên và người học triển khai các dự án khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, thành lập công ty khởi nguồn, công ty khởi nghiệp. 

Bộ Chính trị lưu ý, việc xây dựng Đề án đổi mới tuyển sinh đại học theo hướng đánh giá đúng năng lực người học, bảo đảm kiểm soát thống nhất chuẩn đầu vào của các ngành đào tạo, cơ sở đào tạo và kiểm soát chặt chẽ chất lượng đầu. 

Tăng cường quản lý chất lượng gắn với chính sách hỗ trợ phù hợp đối với đào tạo tiến sĩ, đào tạo các ngành sư phạm, sức khoẻ, pháp luật và các ngành trọng điểm; quy định chặt chẽ việc học tiến sĩ đối với cán bộ, công chức, cũng là yêu cầu được Bộ Chính trị đặt ra. 

Phương Nhung